ฝ่ายทันตกรรม โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ได้รับการก่อตั้งขึ้นและเปิดให้บริการผู้ป่วยด้านทันตกรรมในปี พ.ศ. 2462 โดยมีนายแพทย์ เอชเรก เด และพระอาจวิทยาคม เป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งและปฏิบัติงานร่วมกัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2490 หน่วยทันตกรรมได้มาขึ้นตรงกับแผนกศัลยกรรมของโรงพยาบาล โดยมีทันตแพทย์อารี สิมารักษ์ ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นหัวหน้าทันตกรรม ณ ขณะนั้น ซึ่งในเวลาถัดมาหน่วยทันตกรรมได้แยกออกมาอย่างอิสระและตั้งให้เป็นหมวดทันตกรรมของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์โดยมีทันตแพทย์สว่าง เตระยานนท์ ขึ้นดำรงตำแหน่งหัวหน้าหมวดฯ
ต่อมาภายหลังจากที่มีการสร้างและเปิดบริการอาคารผู้ป่วยนอกแห่งใหม่ในนาม “อาคารจุฬาภรณ์” หมวดทันตกรรมจึงย้ายเข้ามาอยู่ในอาคารผู้ป่วยนอกแห่งนี้ และเปิดให้บริการทางทันตกรรมแก่ผู้ป่วยทั่วไปที่อาคารจุฬาภรณ์ ชั้น 2 ในนามแผนกทันตกรรม โดยมีทันตแพทย์ร้อยโทวิบูลย์ สุวิกรม ขึ้นดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกทันตกรรมเป็นต้นมา โดยในช่วงตั้งแต่ปี พ.ศ. 2527 นั้น นอกจากการบริการทางทันตกรรมแก่ผู้ป่วยภายในโรงพยาบาลแล้ว แผนกทันตกรรม ณ ขณะนั้น ยังร่วมกับกองบรรเทาทุกข์ ได้จัดให้มีการออกปฏิบัติงานให้บริการตรวจรักษาทางทันตกรรม เพื่อกระจายการให้บริการสู่ผู้ป่วย ณ ภูมิลำเนาห่างไกลตามขอบชายแดนของประเทศไทย ในรูปแบบของหน่วยทันตกรรมเคลื่อนที่ด้วย
ในเวลาต่อมา ในปี พ.ศ. 2532 “อาคาร ภปร” ซึ่งเป็นอาคารผู้ป่วยนอกแห่งใหม่ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จ ทันสมัยและพร้อมเปิดให้บริการตรวจรักษาผู้ป่วยในเวลานั้น ฝ่ายทันตกรรมจึงได้ย้ายมาเปิดให้บริการที่อาคาร ภปร ชั้น12 โดยเปิดให้บริการนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา จนกระทั่งในปีพ.ศ. 2560 ได้มีการปรับปรุงสถานที่ ที่ อาคาร ภปร ชั้น 17 ทั้งนี้เพื่อให้เป็นคลินิกทันตกรรมที่สามารถเพิ่มศักยภาพในการให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ป่วยในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิ จึงย้ายมาเปิดให้บริการที่อาคาร ภปร ชั้น 17 ตั้งแต่เดือนมกราคม 2561 จนถึงปัจจุบัน โดยทำการปรับปรุงพื้นที่ห้องบริการรักษาทันตกรรม เครื่องมือต่าง ๆ ให้ทันสมัยพร้อมใช้งานมากขึ้น รวมถึงสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เพื่อให้บริการทางทันตกรรมที่เป็นมาตรฐาน สร้างความปลอดภัย และครบวงจรในสาขาเฉพาะทางทันตกรรมต่างๆ โดยให้บริการทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยในที่ได้รับการส่งตัวปรึกษาทางทันตกรรมจากแพทย์สาขาต่าง ๆ ในโรงพยาบาล เพื่อสามารถครอบคลุมปัญหาทันตสุขภาพร่วมกับปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนของผู้ป่วยได้อย่างปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และเหมาะสม
ต่อมาในปี พ.ศ. 2560 ฝ่ายทันตกรรมได้ตระหนักถึงความสำคัญการเตรียมความพร้อมที่จะเป็นส่วนหนึ่งเพื่อเตรียมพร้อมประเทศไทยจะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มที่ ในปี พ.ศ. 2574 ดังนั้นเพื่อเตรียมพร้อมรับให้ผู้สูงอายุของไทยก้าวย่างเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยอย่างมีคุณค่าทั้งต่อตนเองและสังคม ซึ่งถือเป็นยุทธศาสตร์สำหรับผู้สูงวัยที่สำคัญของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ณ ขณะนั้น จึงเป็นที่มาของการจัดตั้งคลินิกทันตกรรมเพื่อผู้สูงอายุ โดยจัดตั้งแล้วเสร็จและพร้อมเปิดให้บริการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ.2564 ด้วยสถานที่และเครื่องมือทางทันตกรรมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ โดยเหมาะกับทั้งผู้ป่วยรถนั่งและรถนอน รวมถึงเก้าอี้ทำฟันที่เฉพาะสำหรับผู้สูงอายุและเครื่องเอกซเรย์ 3 มิติที่สามารถนำรถเข็นเข้าไปได้ ร่วมกับการรักษาที่คำนึงถึงปัจจัยการใช้ชีวิตของคนไข้ที่ครอบคลุมทุกมิติ เช่น กลุ่มอาการผู้สูงวัย โรคร่วม การเสื่อมถอยของอวัยวะต่างหรือการรู้คิด ตลอดจนภาวะเศรษฐกิจและสังคม ทั้งนี้เพื่อให้ผู้สูงวัยและครอบครัวตระหนักถึงการมีสุขภาพในช่องปากที่ดีถือเป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยส่งเสริมให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีทั้งสุขภาพร่างกายและจิตใจ
รางวัล หรือความภาคภูมิใจ
- วางแผนการรักษาและให้บริการทางทันตกรรมแก่ผู้ป่วยที่มีโรคทางระบบที่ซับซ้อน และผู้ป่วยระดับตติยภูมิของโรงพยาบาล โดยการทำงานเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพที่สามารถครอบคลุมปัญหาทันตสุขภาพร่วมกับปัญหาสุขภาพที่ซับซ้อนของผู้ป่วยได้อย่างปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และเหมาะสม
- การจัดตั้งคลินิกทันตกรรมเพื่อผู้สูงอายุ เพื่อเพิ่มศักยภาพในการบริบาลผู้สูงอายุ โดยเริ่มตั้งแต่การป้องกัน การรักษา การฟื้นฟูสภาพ ตลอดจนการบรรเทาอาการ โดยนำไปสู่ต้นแบบการดูแลรักษาทางทันตกรรมที่คำนึงถึงปัจจัยในการใช้ชีวิตของผู้ป่วย อันได้แก่ โรคร่วม การเสื่อมถอยของระบบอวัยวะต่างๆ และการเสื่อมถอยของการรู้คิดที่นำไปสู่ภาวะที่ต้องพึ่งพิงผู้ดูแล สภาวะเศรษฐกิจและสังคม ตลอดจนการพัฒนารูปแบบของการประเมินสภาวะต่างๆที่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ส่งผลต่อการเสื่อมถอยของสุขภาพในช่องปากอย่างรวดเร็ว และนำไปสู่รูปแบบของ การส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค เพื่อเป้าหมายที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการชะลอกลุ่มผู้สูงวัยที่ช่วยเหลือตนเองได้ดี ที่จะเข้าสู่กลุ่มผู้สูงวัยที่ต้องพึ่งพิงผู้ดูแล ให้เกิดขึ้นช้าที่สุดเท่าที่จะเป็นได้
- ความร่วมมือกับหน่วยศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้าง ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และศูนย์สมเด็จพระเทพรัตนฯ แก้ไขความพิการบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในลักษณะสหสาขาวิชาชีพ ในการแก้ไขความผิดปกติของกะโหลกศีรษะและใบหน้าด้วยการทำเครื่องมือสำหรับใส่บริเวณใบหน้า และการให้บริการรักษาทางทันตกรรมจัดฟันแก่ผู้ป่วยที่มีภาวะปากแหว่ง และ/หรือ เพดานโหว่ รวมถึงความพิการบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะประเภทอื่นด้วย
- ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับรังสีรักษาบริเวณศีรษะและลำคอได้รับการประเมินและรับการรักษาทางทันตกรรมโดยเฉพาะงานทางศัลยกรรมได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพโดยไม่ทำให้รังสีรักษาเกิดความล่าช้า โดยได้รับการวางแผนการรักษาทางทันตกรรมโดยคำนึงถึงบริเวณและปริมาณรังสีที่ได้รับในระดับสูงตามชนิดและระยะของโรคมะเร็งในตำแหน่งต่างๆ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนโดยเฉพาะภาวะกระดูกตายหลังได้รับรังสีรักษา นอกจากนั้นแล้วเราได้มีการทำเครื่องมือที่ใส่ในช่องปากเฉพาะบุคคลที่สามารถแยกเนื้อเยื่อที่ปกติออกจากบริเวณที่ได้รับรังสีโดยการใช้เทคโนโลยีดิจิตอล ซึ่งทำให้สามารถลดอาการไม่พึงประสงค์อย่าง การอักเสบเนื้อเยื่อบุผิว , ภาวะน้ำลายแห้ง หรือ ภาวะขากรรไกรยึดติดทำให้อ้าปากได้น้อย ท้ายที่สุดผู้ป่วยจะได้รับการดูแลรักษาทางทันตกรรมอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนหลังได้รับรังสีรักษาโดยเฉพาะอย่างฟันผุที่เกิดจากการฉายรังสี
- งานศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล ได้แก่ งานผ่าตัดรอยโรคถุงน้ำและเนื้องอกในกระดูกขากรรไกร, ผ่าตัดรักษาภาวะกระดูกตายเนื่องจากการใช้ยาและรังสีรักษา, ผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน, ผ่าตัดอื่นๆในช่องปากและขากรรไกร ภายใต้ยาดมสลบ และผ่าตัดร่วมกับทีมแพทย์ศัลยกรรมตกแต่งหรือแพทย์หูคอจมูก
- โครงการผ่าตัดฟันคุด 100 ราย เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบรมราชูปถัมภกสภากาชาดไทย
พันธกิจ
ให้บริการทางทันตกรรมทั่วไปและเฉพาะทางในสาขาต่างๆ ให้กับผู้ป่วยทั่วไป ผู้ป่วยที่มีโรคทางระบบที่ซับซ้อน ผู้สูงอายุ และผู้ป่วยระดับตติยภูมิของโรงพยาบาล โดยทำงานเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพ ตามมาตรฐานวิชาชีพที่ ปลอดภัย มีประสิทธิภาพ เหมาะสม และนำไปสู่การรักษาที่เป็นต้นแบบ รวมทั้งเป็นแหล่งการเรียนการสอนทางคลินิกสำหรับนิสิตทันตแพทย์ในระดับปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษา
ภารกิจที่หน่วยงานที่สนับสนุน
- การให้บริการรักษาทางทันตกรรมครบวงจรแก่ผู้ป่วยทั่วไป
- การมีส่วนร่วมในสหสาขาวิชาชีพในการดูแลผู้ป่วยแลผู้สูงอายุอย่างเป็นองค์รวม โดยให้บริการทางทันตกรรมแก่ผู้ป่วยที่ได้รับการส่งปรึกษาทางการแพทย์จากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาต่าง ๆ
- พัฒนาและสร้างนวัตกรรมในด้านทันตกรรม โดยร่วมมือกับแพทย์ในสาขาต่าง ๆ เพื่อพัฒนาศักยภาพงานทันตกรรมและพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยในภาวะเจ็บป่วยต่าง ๆ
- การให้บริการดูแลสุขภาพช่องปากและให้การรักษาทางทันตกรรมแก่บุคลากรของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย รวมถึงครอบครัวของเจ้าหน้าที่
- ความร่วมมือกับหน่วยศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้าง ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และศูนย์สมเด็จพระเทพรัตนฯ แก้ไขความพิการบนใบหน้าและกะโหลกศีรษะ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในลักษณะสหสาขาวิชาชีพ ในการแก้ไขความผิดปกติของกะโหลกศีรษะและใบหน้าด้วยการทำเครื่องมือสำหรับใส่บริเวณใบหน้า และการให้บริการรักษาทางทันตกรรมจัดฟันแก่ผู้ป่วยที่มีภาวะปากแหว่ง และ/หรือ เพดานโหว่ ร่วมด้วย
- ความร่วมมือกับศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ด้านการดูแลผู้สูงอายุในการดำเนินโครงการต้นแบบการดูแลสุขภาพช่องปากแบบเป็นองค์รวมสำหรับผู้สูงวัย โดยมีเป้าหมายเพื่อพัฒนารูปแบบของการประเมินสภาวะต่างๆที่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ส่งผลต่อการเสื่อมถอยของสุขภาพในช่องปากอย่างรวดเร็ว และนำไปสู่รูปแบบของการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค เพื่อเป้าหมายที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการชะลอกลุ่มผู้สูงวัยที่ช่วยเหลือตนเองได้ดี ที่จะเข้าสู่กลุ่มผู้สูงวัยที่ต้องพึ่งพิงผู้ดูแลให้เกิดขึ้นช้าที่สุดเท่าที่จะเป็นได้
- ความร่วมมือกับภาควิชาศัลยศาสตร์ช่องปาก คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในการร่วมสอนภาคปฏิบัติ งานศัลยกรรมในช่องปากและการดูแลผู้ป่วยที่มารับการรักษาในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิแก่นิสิตทันตแพทย์ระดับปริญญาตรีและนิสิตระดับหลังปริญญา
- ความร่วมมือกับหลักสูตรวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาทันตกรรมผู้สูงอายุและการดูแลผู้ป่วยพิเศษ(หลักสูตรนานาชาติ) คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในการร่วมสอนภาคปฏิบัติ การดูแลผู้สูงอายุที่มารับการรักษาในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิแก่นิสิตระดับหลังปริญญา
- ความร่วมมือกับศูนย์นิทราเวชโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ในการทำเครื่องมือเพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โดยมี ผศ. ทพญ. ดร.เปรมทิพย์ ชลิดาพงศ์ จากคณะทันตแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ มาเป็นทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
โครงสร้างหรือองค์ประกอบย่อยของฝ่าย/ศูนย์
ฝ่ายทันตกรรม ประกอบด้วยทันตแพทย์สาขาเฉพาะทาง ดังนี้
- ศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล
- ทันตกรรมหัตถการ
- วิทยาเอ็นโดดอนต์
- ทันตกรรมประดิษฐ์
- ปริทันต์วิทยา
- ทันตกรรมสำหรับเด็ก
- ทันตกรรมจัดฟัน
- ทันตกรรมทั่วไป
การให้บริการของฝ่ายทันตกรรม
1. ให้บริการรักษาทางทันตกรรมทั่วไปและทันตกรรมเฉพาะทางแก่ผู้ป่วยทั่วไป
2. บริการรักษาทางทันตกรรมครบวงจรแก่ผู้ป่วยที่ได้รับการส่งปรึกษาทางการแพทย์จากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาต่าง ๆ จาก เช่น แผนกอายุรกรรม, หน่วยศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้าง ภาควิชาศัลยศาสตร์, แผนก โสต คอ นาสิก และแผนกรังสีรักษา ผู้ป่วยพิจารณาเห็นควรได้รับการรักษาทางทันตกรรมก่อนการรักษาทางการแพทย์ในภาวะเร่งด่วนและมีความจำเป็น ดังต่อไปนี้
- ผู้ป่วยมะเร็งบริเวณศีรษะและลำคอที่ต้องได้รับการการฉายรังสี
- ผู้ป่วยโรคหัวใจ หรือลิ้นหัวใจตีบ/รั่วที่ต้องได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจเทียม
- ผู้ป่วยที่มีภาวะการทำงานของอวัยวะล้มเหลวและเตรียมตัวผ่าตัดเปลี่ยนถ่ายอวัยวะร่วมกับการให้ยากดภูมิคุ้มกัน
- ผู้ป่วยที่มีภาวะผิดปกติของกระดูก ได้แก่ มะเร็งของกระดูก ภาวะกระดูกพรุน และต้องได้รับยาต้านการละลายของกระดูก
- ผู้ป่วยที่มีภาวะความผิดปกติของระบบโลหิต และมะเร็งของเม็ดเลือด
- ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยการติดเชื้อของผนังเยื่อหุ้มหัวใจ
- ผู้ป่วยที่เกิดการติดเชื้อบริเวณศีรษะและลำคอที่มีสาเหตุการติดเชื้อจากฟัน
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
- ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของกะโหลกศีรษะและใบหน้า ที่มีภาวะปากแหว่ง และ/หรือเพดานโหว่ร่วมด้วย
3. บริการรักษาทางทันตกรรมครบวงจรแก่ผู้สูงอายุและผู้ป่วยพิเศษ