โรคกรดไหลย้อน คือ ภาวะที่ของเหลวจากกระเพาะอาหารไหลย้อนผ่านหูรูดของหลอดอาหารส่วนล่างเข้ามาในหลอดอาหาร โดยมีความถี่และความรุนแรงในระดับที่รบกวนคุณภาพชีวิต
สาเหตุของโรคกรดไหลย้อน
- มักพบในคนที่หูรูดหลอดอาหารส่วนล่างไม่แข็งแรง คนอ้วนลงพุง หญิงตั้งครรภ์
- พฤติกรรมที่กระตุ้นให้เกิดอาการ เช่น การรับประทานอิ่มเกินไป การใส่เสื้อผ้าที่รัดหรือคับ การก้มตัวหรือเบ่งท้อง การเอนนอนหลังมื้ออาหาร
- การรับประทานอาหารบางชนิด เช่น อาหารไขมันสูง อาหารรสจัด ชา กาแฟ
- นอกจากนี้ ยังอาจพบร่วมกับภาวะการบีบตัวของหลอดอาหารผิดปกติและภาวะน้ำลายน้อย
อาการของโรคกรดไหลย้อน
1. อาการของหลอดอาหาร
- แสบร้อนหรือจุกแน่นกลางหน้าอก
- เรอเปรี้ยว มีอาหารย้อนขึ้นลำคอ มักเป็นหลังรับประทานอาหารเสร็จใหม่ ๆ
2. อาการอื่น ๆ
- ไอเรื้อรัง
- กล่องเสียงอักเสบ เสียงแหบเรื้อรัง คอแห้ง แสบคอ
- รู้สึกมีก้อนจุกในลำคอ มีเสมหะติดคอตลอดเวลา
- หอบหืด
- ฟันกร่อน
วิธีการรักษาโรคกรดไหลย้อน
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิตประจำวัน
การรับประทานอาหาร
- รับประทานอาหารในปริมาณพอเหมาะ ไม่อิ่มเกินไป
- หลีกเลี่ยงอาหารทอด อาหารไขมันสูง อาหารรสจัด ชา กาแฟ น้ำอัดลม
- หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายและท่าทางที่มีการก้มตัวหรือเกร็งท้องหลังรับประทานอาหาร
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารมื้อดึก
- เว้นระยะเวลาอย่างน้อย 3-4 ชั่วโมงหลังมื้ออาหาร ก่อนเอนตัวหรือเข้านอน
- งดสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
- ควบคุมน้ำหนักตัวให้เหมาะสม แนะนำการลดน้ำหนักในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน
- สวมใส่เสื้อผ้าที่สบายตัว ไม่คับเกินไป
- หากมีอาการกรดไหลย้อนหลังเข้านอนตอนกลางคืน แนะนำให้หนุนหัวเตียงสูงประมาณ 20 ซม. เพื่อยกลำตัวส่วนบนและศีรษะให้สูงขึ้น
- การรักษาด้วยยา
หากปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและการรับประทานอาหารแล้ว อาการกรดไหลย้อนยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะสั่งยาเพื่อการรักษา ควรรับประทานยาตามแพทย์สั่ง โดยรูปแบบมีทั้งการรับประทานยาประจำอย่างต่อเนื่อง หรือการรับประทานยาเป็นครั้งคราวตามอาการ ขึ้นอยู่กับธรรมชาติของโรคกรดไหลย้อนในแต่ละบุคคล
- การรักษาด้วยการผ่าตัด
ในกรณีผู้ป่วยได้รับการตรวจยืนยันว่าเป็นกรดไหลย้อนแล้ว ยังมีอาการรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หรือได้รับผลข้างเคียงจากการรับประทานยา หรือมีปัญหาในการรักษาด้วยยาในระยะยาว แพทย์อาจพิจารณาการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเสริมแรงหูรูดหลอดอาหารส่วนล่าง ทำให้หูรูดหลอดอาหารแน่นขึ้น
เรื่อง : ผศ. (พิเศษ) นพ.ปิยะพันธ์ พฤกษพานิช
สาขาวิชาโรคทางเดินอาหาร ฝ่ายอายุรศาสตร์
ข้อมูล ณ วันที่ : 8 เมษายน 2566