การมองเห็นส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กเล็กเป็นอย่างมาก ผู้ปกครองจึงไม่ควรละเลย เพราะเด็กเล็กไม่สามารถบอกความผิดปกติของตนเองได้ ดังนั้นการพาเด็กเล็กไปตรวจสายตาจึงเป็นเรื่องจำเป็นเพื่อให้เด็กมีสุขภาพสายตาที่ดี พร้อมสำหรับการเรียนรู้ในแต่ละช่วงวัย
การตรวจสายตาในเด็ก แบ่งออกเป็น 3 ช่วงหลัก ๆ
1. ช่วงวัยทารก – วัยหัดเดิน อายุ 0 – 2 ปี
- ในรายที่มีประวัติคลอดก่อนกำหนด ควรได้รับการประเมินจอประสาทตาตั้งแต่หลังคลอด 4 – 6 สัปดาห์
- เด็กทุกคนควรได้รับการตรวจการมองเห็น คัดกรองโรคสายตาขี้เกียจ และภาวะตาเขเมื่ออายุครบ 1 ปี
อาการที่ต้องพามาพบจักษุแพทย์
- ตาสั่น
- ตาเข ตาเหล่ ตาส่อน
- ไม่จ้องหน้าผู้ปกครองแม้อายุครบ 3 เดือน
- มีขี้ตาหรือน้ำตาเอ่อตลอดเวลา
- หนังตาตกข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้ง 2 ข้าง
- มีตาดำใหญ่ผิดปกติและแพ้แสง
2. วัยก่อนเข้าเรียน อายุ 2 – 5 ปี เป็นวัยที่ใช้สายตามากขึ้น เด็กให้ความร่วมมือในการตรวจดีขึ้น ทำให้การตรวจวัดระดับการมองเห็นแม่นยำมากขึ้น สามารถตรวจคัดกรองโรคสายตาขี้เกียจ และการตรวจภาวะตาเขได้ดีมากขึ้น
อาการที่ต้องพามาพบจักษุแพทย์
- มองไม่ชัด ต้องเอียงหน้าเวลามองดู
- ตาเข ตาเหล่ ตาส่อน กระพริบตาบ่อย ๆ
- มีปัญหาด้านการเรียน
3. วัยเรียน อายุ 5 ปีขึ้นไป เป็นวัยที่ใช้สายตาไปกับหน้าจอเป็นเวลานาน จึงควรได้รับการตรวจภาวะสายตาผิดปกติ และภาวะสายตาขี้เกียจเป็นประจำทุกปี โดยเข้ารับการประเมินดังต่อไปนี้
- ตรวจการมองเห็นหรือพฤติกรรมการมองเห็น
- ตรวจระดับการมองเห็น
- ประเมินการเคลื่อนไหวของตา
- ตรวจส่วนด้านหน้าของลูกตา ได้แก่ เยื่อบุตา กระจกตา ม่านตา และเลนส์ตา
- ประเมินค่าสายตา
- ตรวจวัดความดันลูกตา
- ถ่ายภาพจอประสาทตา
- ประเมินการมองเห็นภาพสามมิติ
- ประเมินตาบอดสี
การเตรียมตัวตรวจสายตาสำหรับเด็กเล็ก
- เลือกวันตรวจเป็นวันที่สุขภาพดี ไม่มีไข้ และไม่ต้องใช้สายตามากในวันรุ่งขึ้น
- เตรียมแว่นตาดำ หรือหมวกมาใส่หลังการตรวจสายตา
- หยอดยาคลายการเพ่งเพื่อวัดสายตาทุก 5 ถึง 10 นาที ก่อนเข้ารับการตรวจวัดสายตาประมาณ 30 นาที
- งดกิจกรรมกลางแจ้ง และเลี่ยงแสงไฟที่สว่างมาก ๆ หลังการตรวจสายตา
ความผิดปกติในการมองเห็นของเด็กในช่วงอายุแรกเกิดจนถึง 8 ปี เป็นเรื่องสำคัญที่ส่งผลต่อการมองเห็นไปตลอดชีวิต ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งรักษาเร็ว ย่อมช่วยลดความรุนแรง และปัญหาการมองเห็นในระยะยาว ผู้ปกครองจึงควรใส่ใจพาเด็กเล็กไปตรวจตาเป็นประจำทุกปีและปฏิบัติตามคำแนะนำของกุมารจักษุแพทย์
ข้อมูลโดย : อ.พญ.วรวลัญช์ หงส์เลิศนภากุล
ฝ่ายจักษุวิทยา
ข้อมูล ณ วันที่ 16 สิงหาคม 2566